euskalkultura.eus

Sunbilla, Nafarroa. Datorren igandea, irailaren 18a, Artzain Amerikanoen Festa izango da Sunbillan. Goizeko hamarretatik hasita, ehundaka jende bilduko dira, guztiak Estatu Batuetako euskal esperientziari lotuak, eta esperientzia horren eta AEBetako euskal historiaren oinarrian dagoen artzain lanari lotuak: Izan ere, XIX. mende hondarretik hona Estatu Batuetako mendebaldera joandako euskaldunen ia kopuru osoa artzain izateko joan baita eta lanbide horretan eman baititu bederen bere bizitza amerikarreko lehenengo urteak. Batzuk, joan, laketu eta bertan gelditu ziren, euskal etxeak sortuz eta euskal ostatu eta etxeetara bilduz, gaur egungo AEBetako euskal komunitatea sortuz; eta beste batzuk, urte batzuen buruan Euskal Herrira itzultzea erabaki zuten, Ameriketako eskarmentuak markatuta. Azken hauek eta euren familiako batzuk dira heldu den asteburuan Sunbillan bilduko direnak.

Ekitaldiak goizeko hamarretan hasiko dira, harrera-ekitaldi eta zintzur-bustitzearekin, trikitilariak eta hamarretakoa lagun. Hamaiketan meza, bertsolariekin eta koralarekin. Eguerdian euskal dantzak eta Lizaso eta Egaña bertsolarien lana. Segidan, ekitaldia Udaletxean, omenaldi txiki batekin, eta Ameriketako artzain denboran ohikoa zen tragu bat, highball-a hartzeko parada. Bazkarirako 700 txartel saldu dira eta bazkaldu bitartean sariketak, musika, bertsolariak eta kantuak izango dira, baita sorpresa batzuk ere.

Azken urteotan herrian bertan egin eta libururatutako ikerketen arabera, azken mende honetan 313 sunbildar koanak dira Ameriketara, gaur egun 600 biztable pasexe dauzkan herri batean.

Artzain ohiak 2006an bildu ziren lehenik honelako elkarretaratze handi batean, Lesakan. Geroztik urtero egin izan da bilkura hau, Aldude-Gernika (2007), Elizondo (2008) eta iaz Auritzen. Aurtengoa eta gero ez dago argi ekimen honek segidarik izango ote duen heldu den urtean. Maila apalagoko artzain-ohi elkarretaratzeak egiten dira urtero, hala nola Baigorrin urriko lehenengo igandean (aurtengo deia egina du dagoeneko Henri Oçafrain bankarrak urriaren 3rako) edota Sunbillan bertan, baina herri mailakoa, urtero maiatzaren lehenean.