euskalkultura.eus

Ereño, Bizkaia. Oikonimoak edo etxeen izenak, horiek dira Iñigo Rementeria gernikarraren ikerketaren oinarria. Izan ere, Bizkaiko eta Gipuzkoako abizen gehienek etxearen izena hartzen dute. "Trentoko konzilioan (1545-1563) erabaki askoren artean, bataio, ezkontza eta heriotzeen liburuak idaztea erabaki zan. Bertan gurasoen izenak eta abizenak ipiñiz. Baña zer ziren abizenak? Sasoi horretan ez egoan papelik, NANik, pasaporterik", dio Iñigok.

Zer egin orduan? Horrela imaginatzen du egoera Rementeriak: "Pentsau, umie jaio eta segiduen aitxe umie hartunda abadearengana doa.

-Abadeak diñotso: umien izena, zure izena, amaren izena, zure abizena eta amaren abizena.

-Aitxek diño: zer da abizena?

-Abadeak: Nongoa zara?

-Aitxek: Belaustegi baserrikoa.

-Abadeak: Juan de Belaustegi.

Eta idatzita dagozenetik gaur egunerarte, abizenak heredau egin dira, nahiz eta salbuespen batzuk egon", dio.

Baserriak abizena sortu

Orain 25 urte Rementeria bere familiaren zuhaitz genealogikoa osatzen hasi zen eta hiru urtetako oporretako goizak Derioko Eleiz Barrutiko Artxiboan eman zituen, ikertzen. "XIX eta XVIII. mendeetako bataio partidak nahiko ondo irakurtzen dira, baña XVII eta XVI.koak ez edo abizen ezezagunak ziren. Bertan artxiboan liburu bat egoan: "Casas solariegas  de Bizkaia", Jaime de Kerexetarena, baserrien bilduma bat. Liburu hori esker jabetu zen oikonimoen garrantziaz. 

"Adibidez, Foruko bataio liburu bategaz nabillela abizen bat txarto irakurtzen zan, Tomelburu, Torrelburu, Tonelburu, batek ekien. Kerexetaren liburua hartun eta bertan agertzen da: Tonelburu (baserria), Forua (herria). Orduntxe konexioagaz konturatu nintzen: abizen-baserria, baserri-abizena. Zeinek sortzen dau zein? Baserriak abizena sortzen dau", dio Iñigok.

Ereñotik hasi

Rementeria Ereñon, Bizkaian, bizi da, emaztea bertakoa duelako. Herri txiki honetan hasi zuen oikonimoen ikerketa. "Argi eta garbi ikusi neban zeintzu ziren gure abizenak: gure antzineko baserrien izenak. Non ikusten ziren? Herri bakoitzeko artxiboko libururik zaharrenetan. Hori herri bategaz egitea (Ereño adibidez), posiblea zan. Derion bertan ordu asko sartunda eta bistie galduta. Baña Bizkai osoa egiteko 50 bizitza behar izango neukezan. Eziñezkoa zan".

Zorionez, 2005. urtean Bizkaiko, Gipuzkoako eta Arabako Eleiz Barrutiko Artxiboek bataio, ezkontza eta heriotza partidak digitalizatu eta interneten eskuragarri jarri zituzten. Egun, edonork kontsulta ditzake Dokuklik webgunean. Horri esker Rementeriak apurka-apurka Bizkaia osoko datuak bildu zituen. Eta gero Gipuzkoakoak. 

PDF, hemen

Lan hori burututa, liburu batean bildu eta argitaratu zuen Rementeriak. Liburu hori eskuragarri dago PDF formatoan Antzinako genealogia elkartearen webgunearen bitartez, eta orain, baita EuskalKultura.com-en ere. Euskarazko eta gaztelaniazko bertsio elebiduna da.

PDF-a kontsultatzeko, jo hona: "Gure abi izenak", Iñigo Rementeria.