euskalkultura.eus

Euskara ariketak (18:00etan) eta hitzaldia (18.30etan), "Euskaldunak Bolivian" izenburupean Jorge Beramendik emana Juan de Garay Euskal Argentinar Fundazioaren egoitzan (Roque Sáenz Peña 846).

21:00etan zintzur bustitzea eta 21:00etan afaria Iparraldeko Euskal Etxeko jatetxean (Moreno, 1370).

Euskaldunak Bolivian, Jorge Beramendi idazle

Bolivia Argentinako zati zen, 1825ean banandu zen arte. Jose Mariano Serrano de Charcas Argentinako independentziaren erredaktorea bera, Tucumango Kongresuko idazkari gisa, Boliviaren independentzia aldarrikatu zuen batzarreko presidente izan zen.

Bolivarreko errepublikak, ondoren Boliviak, Peruko lau probintzia bateratuen bidea hasi zuen. Euskal izena duten Hego Amerikako hamabi errepubliketatik errotaren haraneko herrialdea esan nahi duen bakarra da. Bolivar nahasketa eta latinaren amaiera – Herrialdea adierazteko aplikatzen dena.

Potosiko muinoa aurkitu eta hiribildu inperiala sortu zenetik, euskaldunak lurralde honetara erakarri zituzten. Han du jatorria gure Argentinan, platina esan nahi duena. Muino honek Juan Ortiz de Zarate euskaldunari Argentinako populazioari ekiteko adina diru eman zion. Horrela, bere iloba Juan de Garayk Santa Fe y Buenos aires eta bere suhi Juan Torres de Vera y Aragón sortu zituen.

Juan Ortiz de Zarate Rio de la Platako hirugarren aurreratuarekin, 1575ean Martin del Barco Centenera arkadiarra etorri zen, garai hartan Argentina olerkia konposatu zuena, eta, tradizionalki, lurralde hauen izen bezala geratu zena, aurrerapena inposatu zuen Bizkaia Berriaren ordez.

Potosi muinoko 120 meategietatik 80 euskaldunen esku geratu ziren eta baskongadoen aurkako gerra bat hasi zen. Espainiar monarkiak babestutako euskaldunek irabazi zuten.

Euskal funtzionarioak eta ekintzaileak Charcaseko Auzitegian ezarri ziren. Euskal kokalekua hain garrantzitsua izan zen, 1825aren ondoren hainbat presidentek Urdininea, Ballivian, Segurola, Guilarte, Belzu, Lizarazu, Acha, Campero, Pando, Ganboa, Suazo, Estenssoro eta abarren abizenekin euren obrak eta bizitzak ezagutuko ditugula. Belzurin geldituko gara, Juana Manuela Gorriti idazle argentinarraren eta haren patu tristearen senarra.

Boliviak dituen meatze aberastasun ugarien artean eztainua dago eta hain zuzen ere eztainuaren erregea Simon Iturri Patiño izan zen, euskal sustrai argikoa. Enpresaburu gisa duen saga ikusiko dugu.