Esta tarde se celebrarán en la Basílica de Loiola los funerales por Patxi Altuna, fallecido ayer a los 78 años

La Basílica de Loiola, en Azpeitia (Gipuzkoa) acogerá esta tarde los funerales en recuerdo del profesor jesuita y miembro de Euskaltzaindia (Academia de la Lengua Vasca) Patxi Altuna, fallecido ayer en Loiola a los 78 años de edad. Se prevé la asistencia de numeroso público, autoridades y amigos del euskaltzain, persona muy conocida y reconocida en el ámbito de la cultura vasca. Dos hermanos del finado, sacerdotes como él, han desarrollado su ministerio en Venezuela y Estados Unidos, respectivamente.

Los funerales por el académico y profesor tendrán lugar hoy a las seis de la tarde en la Basílica de Loiola, en cuya comunidad jesuita residía Patxi Altuna. Se espera la asistencia de una representación del más alto nivel del mundo cultural, social y público vasco, dada la trayectoria y el notable aporte que el pater azpeitiarra realizó a lo largo de su vida en áreas como el euskera o la enseñanza, como académico de número de Euskaltzaindia o en el ámbito de la gramática o la creación de métodos de aprendizaje de la lengua vasca.

Nacido el 8 de septiembre de 1927 en Azpeitia, Patxi Altuna se licenció y doctoró en Estudios Clásicos en la Universidad de Salamanca, donde más tarde sucedería a Antonio Tovar al cargo de la Cátedra Manuel de Larramendi de Lengua y Literatura Vasca. Ordenado jesuita, se licenció en Teología en Innsbruck. Tras un año en Gandía (Valencia, España), pasó a Donostia-San Sebastián, donde recibió el encargo de organizar los estudios de euskera en la recién creada Escuela de Idiomas.

Colaborador y amigo de Koldo Mitxelena

Fue colaborador de Koldo Mitxelena, profesor en el Colegio Mundaiz de San Sebastián y profesor hasta su jubilación en la Universidad de Deusto en sus campus de Donostia y Bilbao. En 1978 recibió el doctorado en Lingüística, dirigido por Koldo Mitxelena, con el trabajo titulado 'Versificación de Dechepare: métrica y pronunciación'. En 1965 se incorporó a Euskaltzaindia como académico correspondiente y el 1980 como académico de número. Su discurso de entrada, sobre 'Ioannes Etxeberri de Ziburu', fue respondido por Koldo Mitxelena.

Tras su jubilación y especialmente en este último lustro había recibido numerosos homenajes y reconocimientos, en su Azpeitia natal, de sus compañeros profesores de la Universidad de Deusto, y de la agrupación de profesores universitarios en lengua vasca. Era asimismo socio de honor de EIZIE, la asociación de intérpretes y traductores vascos, y presidente de honor de la sección de Gramática de Euskaltzaindia. El libro a él dedicado 'Patxi Altunari' (A Patxi Altuna) se debe a Elixabete Perez y Patri Urkizu.

Su producción se eleva a más medio centenar de libros y artículos, algunos de tan notable eco e incidencia como el método de aprendizaje de euskera 'Euskera hire laguna', gramáticas varias, y ediciones críticas de obras de autores vascos clásicos, desde Etxepare hasta Duvoisin, Tartas o Kardaberaz.

LEKUKOTASUNAK-TESTIMONIOS

Andres Urrutia:
Haizeak ez ditu eramango haren lanak

Patxi Altunaren biografian lau ezaugarri azpimarratuko nituzke: lehena, jesuitarena, bokazioz hala erabaki zuelako eta konbikzioz hala bizi zuelako. Hurrena, hizkuntzalaria, euskararen iragan, gaurko eta etorkizunean arduratuta, euskara bera baitzen haren arduren kezka nagusia eta ardatza. Hirugarren, irakasle eta pedagogo, Unibertsitateko zein alfabetatze prozesuetan, hainbatek euskara menderatu zutelako Euskera hire laguna gogoangarriaren bitartez. Eta laugarren, euskaltzain osoa, euskara batuaren aditzari egundoko bultzada eman ziona eta urteetan Gramatika batzordearen buru izan zena. Haren argitalpenetan nabarmen dira euskarazko idazle klasikoen edizioak: Etxepare, Tartas, Mendiburu, Kardaberaz... horiek dira lorratza jakin bateko erakusleak.

Bestalde, gramatika lanak ere aintzat hartzekoak, Euskaltzaindiaren Gramatika batzordearen EGLU argitalpenetan. Euskara batuaren bandera haste-hastetik hartu eta hala jarraitu zuen, uste baitzuen euskara batua zela egun Euskaltzaindiak izan dezakeen egitekorik behinena. Goian bego Patxi Altuna eta hari egindako omenaldi liburuaren goiburua (Haizeak ez eramango!) iraulietara jarriz, esan dezadan bidenabar haizeak ez dituela eramango Patxi Altunaren lanak.

Pello Salaburu:
Euskara zuen lagun eta adiskide

Euskararekin lotzen ez badugu, nekez uler daiteke Patxi Altunaren bizitza. Euskara zuen lagun eta adiskide, eta euskarari eman zizkion, doktorego tesia Salamankan Mitxelenarekin egin zuenetik, eta lehenago ere, bere ordurik onenak. Filologo sendoa, hizkuntzaren historian, eta hizkuntza klasikoetan, batez ere latinean, errotzen zuen bere jakituria.

Eta jesuita. Patxi Altuna jesuita zen, eta hori beti ageri zen bere baitan. Jesuita euskalduna, edo euskaldun jesuita. Hori baitzen Patxi. Ez da kasualitate hutsa berak egin azken lana Loiolako Inazioren Gogo-jardunen liburuaren euskal itzulpena izatea. Hori aurkeztu genuen elkarrekin Deustuko Unibertsitatean orain dela hilabete batzuk. Ez dakit nola amaitu ahal izan zuen lana, akitua baitzen dagoeneko.

Hainbeste urtez Euskaltzaindiaren Gramatika batzordeko burua izan zen. Lan handiak egin zituen batzorde horretan: gaiak zehazten, liburuak egituratzen, eztabaidak behar bezala eramaten. Behar zenean elkarrizketa askea uzten zuen, behar zenean mahaia jo eta jendea isilarazten zuen. Elkarrekin egin genuen, beti dut gogoan, lehenbiziko liburukiaren azken orrazketa ere.

Patxi Altunaren joanarekin euskaltzale handi bat galdu dugu, euskararen inguruko gaietan espezialista on bat, filologo klasiko bat. Desberdinak ginen bai adinez, bai historiaz, bai mundua ikusteko moduaz. Baina ordu asko elkarrekin eman ondoren, adiskide bat galdu dudala esan dezaket.

Ana Toledo:
Artesirik gabeko adorea zuen

Patxi Altuna, Aita Patxi, Jesulagun euskaltzalea da niretzat. Hala gogoratzen dut eta hala gogoratuko dut.

Jesulagun euskaltzalea da Francoren diktaduraren garaian igandeetako mezetan entzute handiko predikuak egiten zituena; Jesulagun euskaltzalea da hainbat argitara lanetan beste jesulagun euskaltzale batzuen obra aztertu eta ezagutzera ematen duena. Patxi Altuna Jesulagun euskaltzaleak bi lantoki nagusi izan ditu, Deustuko Unibertsitatea eta Euskaltzaindia. Lantoki horietan bi lantegietara emana bizi izan da: irakatsi eta ikertu. Bi egitekoak berebiziko kemenarekin beteko ditu. Patxi irakasleak eskola bakoitzean arima uzten zuen, bere bizitzako lehena eta azkena balira bezala ematen zituen. Patxi ikertzaileak ikerketa bakoitzean bere ezaguera filologikoekin lan egiten du, ez edonola ordea: azken xehetasunaren xehetasuna aurkitu behar du, azken detailetan detailea atzeman behar du.

Artesirik gabeko adorearekin heldu zion euskara gizarteratzeari, euskara duina erabiltzeko bidea erakusteari, euskara ikertzeari... hala jarraitu zuen bizitza osoan: eginkizun horietarako egunaren ordu guztiak gutxiegi zituen.

ENLACES RELACIONADOS

Patxi Altuna, euskararen bidegile
En erabili.com

Patxi Altuna, Azpeitiko ataien
En uztarria.com

Bertso berriak, Patxi Altunari paratuak (1969)
En argia.com

Oihartzuna euskal prentsan:

Patxi Altuna hilda, klasikoen lagun handia
En berria.info

Patxi Altunaren heriotzak dolutan utzi du euskal kultura
En gara.net

Fallece Patxi Altuna, académico de Euskaltzaindia
En diariovasco.com

euskalkultura.eus

Noticias

Esta tarde se celebrarán en la Basílica de Loiola los funerales por Patxi Altuna, fallecido ayer a los 78 años

Las más leídas

Últimos comentarios